خانه‌ تکانی در ایام نوروز، زمان مناسبی برای سر و سامان دادن به قفسه یا جعبه‌ دارویی در منزل است. نگهداری داروهای استفاده ‌نشده در منزل برای روز مبادا تصوری نادرست بوده و داروها باید زمانی که دیگر نیازی به آنها نیست به شکل مناسبی دور ریخته شود. در این مطلب روش‌ های صحیح انهدام داروهای تاریخ گذشته و یا مصرف‌نشده آموزش داده می‌شود. 

با توجه به اینکه در کشور ما هنوز برنامه‌ همگانی و منسجمی برای جمع‌ آوری داروهای تاریخ ‌مصرف گذشته یا استفاده نشده تدوین نشده است، می‌ توان از روش‌ های ساده ‌تری برای دور ریختن داروهایی که امحای آنها از راه دور ریختن در زباله و فاضلاب مجاز است، استفاده کرد:

داروهای موجود در لیست زیر را می‌توان از بطری، جعبه یا ورقه‌ آلومینیومی حاوی آن‌ خارج کرده و در فاضلاب توالت ریخت:

هر داروی حاوی:

بوپرنورفین (buprenorphine)، مورفین‌سولفات (morphine Sulfate) ، فنتانیل (fentanyl)، هیدروکودون(hydrocodone) ، هیدرومورفون (hydromorphone)، مپریدیدن (meperidine)، متادون (methadone)، اکسی‌کودون (oxycodone)، اکسی‌مورفون (oxymorphone)، تاپنتادول (tapentadol)، دیازپام(diazepam) ، متیل‌فنیدات(methylphenidate) 

هشدار! شربت متادون که برای درمان نگهدارنده اعتیاد به مواد مخدر از سوی پزشک تجویز می ‌شود، بسیار خطرناک است و به هیچ عنوان نباید این دارو را در یخچال و در دسترس کودکان و یا در ظروف مخصوص فرآورده ‌های خوراکی و نوشیدنی مثل بطری نوشابه نگهداری کرد. چون ممکن است به اشتباه خورده شده و منجر به مرگ شود. برای انهدام این دارو باید آن را در فاصلاب توالت ریخت و بطری را پس از آبکشی دور انداخت.

نکاتی که باید در هنگام امحای داروها در فاضلاب رعایت شود:

•         شربت‌ها و سوسپانسیون‌ها را در فاضلاب توالت ریخته و بطری آن را در زباله‌ های خشک بریزیم.

•         قبل از دور انداختن بطری یا ورقه‌ خالی دارو، دستور مصرف روی آن را برای جلوگیری از مصرف نابجا مخدوش کنیم.

امحای داروها از راه دور ریختن در زباله:

اغلب داروها (شامل داروهای نسخه ‌ای و بدون نسخه (OTC) که در شکل‌ های قرص، مایع، قطره‌، چسب‌ و کرم‌ تولید شده است)، به جز آنهایی که در فهرست امحاء از طریق فاضلاب توالت قرار دارد (لیست بالا)، می‌تواند به همراه زباله خانگی دور ریخته شوند.

در صورتی که برچسب دارو، روش خاصی را برای دور ریختن و امحای دارو توصیه نکرده باشد، به روش‌ های زیر اقدام شود:

-         داروها را از ظروف اصلی خود خارج کرده (بدون خرد کردن قرص و کپسول) و با چیزهای نامطلوب مانند تفاله قهوه یا چای، خاک یا خاک گربه مخلوط کنیم.

-         مخلوط را در یک کیسه یا قوطی خالی یا ظرفی ریخته و درب آن را ببندید تا از نشت یا ریختن دارو به بیرون جلوگیری شود،. سپس آن را در زباله بیندازیم.

-         تمام اطلاعات شخصی و دستور مصرف دارو را که روی بسته‌بندی نوشته شده خراش دهیم یا با ماژیک مخدوش کنیم، سپس بسته‌بندی را دور بیندازیم.

دکتر «مهشید طهماسبی»، کارشناس مرکز اطلاع رسانی داروها و سموم مدیریت تحقیق و توسعه معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز